Rodziny ofiar polskich żołnierzy zamordowanych przez NKWD, próbujące dowiedzieć się czegoś o losie swych bliskich, spotykały się w PRLu z agresją władz, arogancją i wrogością prokuratury. Służyło to upokorzeniu ich i zadaniu dodatkowego bólu bliskim zamordowanych. Dziś w nowoczesnym europejskim kraju z podobnymi problemami borykają się rodziny tych, którzy zginęli w katastrofie smoleńskiej.
Z wywiadu, jaki Fronda.pl przeprowadziła z Magdaleną Mertą, wdową po wiceministrze kultury, wyłania się przerażający obraz. Rodziny na każdym kroku spotykają się ze złośliwością prokuratury, oschłością, arogancją, ignorowaniem wniosków i próśb o akta. Udostępnia im się tylko jedną kopię materiałów, wbrew prawu nie dopuszcza do tajnej części akt. Śledztwo prowadzone jest w sposób chaotyczny, nie ma w nim żadnej myśli przewodniej, nie sprawdza się ważnych dla końcowego wyniku wątków, a przykłada wagę do zupełnie nieznaczących doniesień. Rodziny nie mają żadnej możliwości wpływania na przebieg śledztwa, ani dyscyplinowania śledczych, by ci nie łamali ich praw.
Wśród przekazanych Polsce materiałów wciąż nie ma najważniejszych dla śledztwa akt. Większość z 1300 stron nie wnosi niczego do śledztwa, a Polska nie otrzymała m.in. czarnych skrzynek, dzięki którym polscy śledczy mogliby ustalić, czy przekazany nam stenogram nie został zmanipulowany. Wrak samolotu nie został przebadany, na miejscu tragedii wciąż znajdują się szczątki maszyny. Teren katastrofy wciąż nie został należycie przeszukany. Rosja nadal nie zgadza się na wyjazd polskich archeologów do Smoleńska.
Choć w katastrofie smoleńskiej zginęli najważniejsi ludzie w Polsce, rząd i sam Donald Tusk odcinają się publicznie od śledztwa. Prośby i apele do rządu o podjęcie akcji związanych ze sprawą, np. złożenie wniosku o wydanie Polsce wraku Tupolewa, Kancelaria Premiera zbywa stwierdzeniem, że to nie ona prowadzi śledztwo. "Zarówno Polacy, jak i Rosjanie zachowują się tak, jakby mieli wiele do ukrycia" – tak mówi Magdalena Merta.
Cały wywiad z Magdaleną Mertą: "Zachowanie prokuratury jest upokarzające i dodatkowo bolesne"
